Το 1ο Φεστιβάλ Μεσογειακού Ντοκιμαντέρ-“Μεσογειακοί Διάλογοι “ διοργανώνεται στο Καρλόβασι της Σάμου (15-18 Σεπτεμβρίου) από τον Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης των Δικαιωμάτων των Παραγωγών Κινηματογράφου «Ερμείας», το Δήμο Δυτικής Σάμου και τη Σχολή Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Η αρχική ιδέα ξεκίνησε από τον «Ερμεία» με στόχο να εκφράσουμε έμπρακτα την αντίληψη ότι η Μεσόγειος δεν είναι μια θάλασσα που χωρίζει τους κατοίκους των χωρών που την περιβάλλουν, αλλά το στοιχείο που τους ενώνει πολιτισμικά. Έτσι, θεωρούμε ότι απαιτούνται ευκαιρίες διαλόγου μεταξύ των καλλιτεχνών και των διανοουμένων των χωρών αυτών, προκειμένου να αναζητηθεί η κοινή ταυτότητα και τα κοινά ενδιαφέροντα τους στον 21ο αιώνα. Ακριβώς γι’αυτό κι επιλέξαμε το ντοκιμαντέρ ως κινηματογραφικό είδος που μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τον διάλογο αυτόν, μια που το ντοκιμαντέρ δεν καταγράφει απλά την πραγματικότητα σε μια χρονική στιγμή, αλλά αποτυπώνει την άποψη του σκηνοθέτη γι’ αυτήν. Επίσης, επιλέξαμε το φεστιβάλ να μην έχει χαρακτήρα διαγωνιστικό προκειμένου να διευκολύνουμε την επικοινωνία μεταξύ των καλλιτεχνών, κάτι που δυστυχώς το ανταγωνιστικό πλαίσιο δυσκολεύει.
Στόχος μας είναι να καταστεί το Φεστιβάλ αυτό πολιτιστικός θεσμός που θα αγκαλιαστεί από την τοπική κοινωνία της Σάμου, από τους σκηνοθέτες των χωρών της Μεσογείου αλλά και από την Πανεπιστημιακή Κοινότητα. Γι’ αυτό και αναζητήσαμε τη συνεργασία του Δήμου Δυτικής Σάμου και του Πανεπιστημίου του Αιγαίου και συγκεκριμένα της Σχολής Θετικών Επιστημών, που ανταποκρίθηκαν θετικά και έχουμε μια ιδιαίτερα καρποφόρα συνεργασία.
Στο φετινό φεστιβάλ συμμετέχουν ταινίες από την Αίγυπτο, την Ελλάδα, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Κύπρο και την Τουρκία. Παράλληλα με τις πρόσφατες ταινίες θα προβληθούν και ταινίες προηγούμενων δεκαετιών γιατί πιστεύουμε ότι ο πολιτισμός έχει ένα παρελθόν, ένα παρόν και μια συνέχεια.
Στο ελληνικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ, πέρα από τα ειδικά αφιερώματα, θα προβληθούν οι ταινίες
- Μητέρα ξανά της ΄Αρτεμις Αναστασιάδου
- Ο χορός των αλόγων του Χρήστου Βούπουρα
- Εικόνα του Λάμπρου Γεωργόπουλου
- Παράσταση για ένα ρόλο του Διονύση Γρηγοράτου
- Μάρκος Βαμβακάρης του Νίκου Κανάκη
- Σαμιακή πολιτεία των Τάκη Κάμπρα και Τάινας Γρηγοριάδου
- Πρώτη ύλη του Χρήστου Καρακέπελη
- Μονόγραμμα, Νίνος Μικελίδης του Βασίλη Κεσίσογλου
- Άνεμοι του Απόστολου Κρυωνά
- Εμφύλιος λόγος του Διαμάντη Λεβεντάκου
- Ο τρόμος της ύλης του Βασίλη Μαζωμένου
- Ξύπνησα 18 της Βέρας-Ιόνα Παπαδοπούλου
- Του τραγουδιού τα μάγια του Στάθη Ρέππα
- Νησιά στην άκρη, Θύμαινα των Γιώργου Σαββόγλου και Διονυσίας Κοπανά
- Καλάβρυτα-Γκερνίκα της Ισμήνης Σακελλαροπούλου
- Αναμονή του Κώστα Σφήκα
- Ξερολιθιά, σμιλεύοντας στις αιμασιές
- του Αιγαίου του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου
- Κρήτες Ολυμπιονίκες του Λευτέρη Χαρωνίτη
Σε ό,τι αφορά στα ειδικά αφιερώματα το πρόγραμμα περιλαμβάνει αφιερώματα στο Κυπριακό και Τουρκικό ντοκιμαντέρ. Η Τουρκία βρίσκεται λίγα μέτρα πιο πέρα από τη Σάμο και βλέπουμε μέσα από τις ταινίες που θα προβάλουμε ότι τα προβλήματα των ανθρώπων είναι παρόμοια στις δυο χώρες και επιζητούν λύση σε πολιτικό επίπεδο. Στο πλαίσιο του αφιερώματος στο τουρκικό ντοκιμαντέρ θα προβληθούν ντοκιμαντέρ των Enis Riza, Ebru Şeremetli (Hatırlamak…16 Mart), Imre Azem (Ecümenopolıs) , Yeşim Ustaoğlu (Sırtlarındaki hayat), Serdar Kökçeoğlu (Mimaroğlu The Robinson of Manhattan island) & Μahmut Fazıl Coşkun (Crossroads) .
‘Οσο για το αφιέρωμα στο Κυπριακό ντοκιμαντέρ , πέρα από την αξία του Κυπριακού κινηματογράφου ως ανεξάρτητου είδους, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γεγονός ότι οι Κύπριοι καλλιτέχνες έχουν συμβάλει πολύ στη δημιουργία αυτού που λέμε «σύγχρονος ελληνικός κινηματογραφικός πολιτισμός». Έτσι, το αφιέρωμα περιλαμβάνει ταινίες του Διομήδη Νικήτα ( Πράσινη γραμμή-Τα δάκρυα της Αντιγόνης) και του Πανίκου Χρυσάνθου (Το τείχος μας) αλλά και μια ταινία του Νίνου Μικελίδη ( Κάποτε την Κυριακή) και δυο ταινίες στις οποίες συμμετείχε ο Ντίνος Κατσουρίδης.
Aπό την Ιταλία, θα δούμε ένα ντοκıμαντέρ της σκηνοθέτιδας Laura Muscardın με τίτλο «Τα παιδιά της Ρώμης Ανοχύρωτης Πόλης», που παρακολουθεί ως ενήλικες πια, τα παιδιά που είχαν παίξει στη θρυλική ταινία του Ιταλικού νεορεαλισμού του μεγάλου σκηνοθέτη Ρομπέρτο Ροσελίνι.
Πρεμιέρα εκτός Γαλλίας θα κάνει στο Φεστιβάλ μας. ή ταινία του Νικολά Moissaki που τεκμηριώνει τη σπουδαία δουλειά του ελληνικής καταγωγής George Νικολαΐδη, μουσικού αλλά και ακτιβιστή με άποψη για τη δύναμη της « μουσικής στην κοινότητα» που δημιουργεί άνθη από την τέφρα.
Στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ έχουμε προβλέψει ακόμη ένα αφιέρωμα σε ταινίες που γυρίστηκαν στη Σάμο ή από Σαμιώτες σκηνοθέτες, όπως η ταινία του Δ. Βαλή, ενός φωτογράφου και σκηνοθέτη που έζησε στο Καρλόβασι και γύρισε με δικά του χρήματα ένα εξαίρετο ντοκιμαντέρ για το νησί και τους ανθρώπους του. Αυτή η ταινία θα προβληθεί στην έναρξη του Φεστιβάλ μας μαζί με μια ταινία του Κ. Αριστόπουλου, που τη γύρισε στις αρχές του ’80 και έχει να κάνει με τη «Οδύσσεια» του μεγάλου μας ποιητή Γιάννη Ρίτσου στους τόπους εξορίας του από τη Λήμνο έως το Καρλόβασι, όπου εξορίσθηκε στη δικτατορία του ’67 αλλά και έζησε τα τελευταία του χρόνια με την γυναίκα του, σπουδαία γιατρό από το Καρλόβασι και την κόρη του, την Έρη Ρίτσου. Στο ίδιο θεματικό αφιέρωμα εντάσσεται η προβολή των ντοκιμαντέρ της Αννας Κεσίσογλου «Τα μοναστήρια της Σάμου».
Μια ακόμη θεματική του Φεστιβάλ αφιερώνεται στην Εργασία στο πλαίσιο της οποίας θα προβληθούν τα ντοκιμαντέρ του Κώστα Σφήκα “Αναμονή”, του Μανούσου Μανουσάκη “Ταξιδεύοντας με την Ευαγγελίστρια”, του Χρήστου Καρακέπελη “Πρώτη Ύλη” και του Στελιου Χαραλαμπόπουλου “Ξερολιθιά – Σμιλεύοντας τοπία στις αιμασιές του Αιγαίου”.
Άλλο ένα αφιέρωμα θα έχουμε σε τρία ντοκιμαντέρ του Μάνου Ευστρατιάδη, που αφορούν και έχουν γυριστεί στην Κύπρο, την Μυτιλήνη και τις Σέρρες (Κρυμμένο Πρόσωπο, Εν Μυτιλήνη και Πεθαίνοντας στα Κερδύλια).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει η συνεργασία μας με το Διεθνές φεστιβάλ «Film O’ Clock», που έχει ζωή 4 χρόνων, και η διευθύντρια του Mirona Radu θα είναι μαζί μας. Το «Film O’ Clock», λοιπόν, θα συνεργαστεί με τους «Μεσογειακούς Διαλόγους» και θα συμμετέχει με 2 ταινίες ντοκιμαντέρ, που παίχτηκαν στο «Film O’ Clock» τα προηγούμενα χρόνια : το αιγυπτιακό μικρού μήκους Al-Maw’oud/The promised (σκηνοθεσία Ahmed Elghoneimy) με τίτλο και το «Κοσμικό Ανατομείο» (σκηνοθεσία Βασίλη Βαφέα) που γυρίστηκε στο Καρλόβασι κι έχει κι αυτό θέμα την τέχνη ως μέσο κοινωνικής παρέμβασης.
Αξίζει να σημειωθεί επίσης πως το Φεστιβάλ είναι αφιερωμένο στον σπουδαίο κινηματογραφάνθρωπο και φίλο, που χάσαμε λίγο καιρό πριν, τον Λάκη Παπαστάθη, μαζί με τον οποίο ως προεδρείο του Σωματείου Ελλήνων Σκηνοθετών Παραγωγών Κινηματογράφου ξεκινήσαμε το 1997 το φεστιβάλ Μεσογειακού Ντοκιμαντέρ στο Πυθαγόρειο της Σάμου σε συνεργασία με το Ιδρυμα Νικόλαος Δημητρίου και το συνεχίσαμε στο Λαύριο με τη συνεργασία της τότε Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής μέχρι το 2010. Ήταν ένα από τα πρώτα φεστιβάλ που οργανώθηκαν στην Ελλάδα και αφορούσαν αποκλειστικά το ντοκιμαντέρ και ίσως κάποιες μνήμες από αυτό το συγκεκριμένο φεστιβάλ να είναι το σπέρμα για τους «Μεσογειακούς Διαλόγους».
Τέλος, στο πλαίσιο του φεστιβάλ θα προβληθεί ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή και την μουσική διαδρομή της Γιώτας Βέη , της τόσο σημαντικής ερμηνεύτριας των παραδοσιακών μας τραγουδιών. Με αφορμή δε την προβολή αυτής της ταινίας, θα πραγματοποιηθεί συναυλία της Γιώτας Βέη και της ομάδας καλλιτεχνών που τη συνοδεύει (16 Σεπτεμβρίου στο προαύλιο της Πορφυριάδας Σχολής του Καρλοβάσου).
.